به گزارش همشهری آنلاین به نقل از اعتماد، شامگاه سه‌شنبه به وقت تهران برابر با صبح پایتخت ایالات متحده، اهالی رسانه‌ها، دیپلمات‌ها و سیاستمداران خیره به صفحات مانیتورهای خود به ۲۰ مربع کوچک چشم دوختند تا درباره یکی از مهم‌ترین توافق‌های چند جانبه بین‌المللی در حوزه هسته‌ای در نیم قرن گذشته بیشتر بشنوند. اعضای شورای امنیت در این نشست دوره‌ای که این بار به شکل مجازی برگزار شد، تمرکز را بر بحث درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ قرار دادند اما خروج ایالات متحده امریکا از برجام، بازگشت تحریم‌های هسته‌ای ایران، کاهش تعهدات برجامی ایران همچنین تلاش ایالات متحده برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران که طبق برجام باید در اکتبر ۲۰۲۰(اواخر مهرماه) لغو شود بر اظهارنظر تک‌تک نمایندگان اعضای شورای امنیت همچنین محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان تاثیر گذاشت.
جدیدترین توییت پمپئو درباره ایران پس از نشست شورای امنیت
دست رد شورای امنیت بر سینه پمپئو | ایران هشدار داد | در نشست شورای امنیت درباره ایران چه گذشت؟
هر چند که حضور مجازی مایک پمپئو و محمدجواد ظریف، وزرای خارجه ایالات متحده و ایران در یک نشست به جذابیت سیاسی و رسانه‌ای آن افزوده بود اما می‌توان گفت که برخلاف آنچه انتظار می‌رفت این نشست مجازی به صحنه دوئل ظریف و پمپئو تبدیل نشد بلکه به میدانی تبدیل شد که در یک سوی آن ایالات متحده در مقابل ۱۴ عضو دیگر شورای امنیت ایستاده بود. هر چند که در این نشست برخی از سخنران‌ها انتقادهای تندی را نسبت به فعالیت‌های منطقه‌ای، آزمایش‌های موشکی و توانمندی دفاعی و فضایی ایران وارد کردند و چهره‌ای مانند نماینده آلمان هم اقدام به طرح ادعاهای بی‌پایه و اساس درباره وضعیت حقوق بشر در ایران کرد اما خروجی‌ای که به تیتر رسانه‌های بین‌المللی تبدیل شد، تنهایی ایالات متحده و مرگ زودهنگام تلاش‌های واشنگتن برای تصویب قطعنامه‌ای جدید علیه ایران بود. در حالی که سخنان محمدجواد ظریف در رسانه‌های بین‌المللی با بازتاب بسیاری روبه‌رو شد، اظهارات تند و تیز و بعضا اشتباه مایک پمپئو، همتای امریکایی ظریف به سوژه‌ای برای تمسخر او تبدیل شد.
مایک پمپئو که سومین سخنران نشست مجازی شورای امنیت بود آنچنان هم و غم خود را بر جلب آرای بیشتر برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران گذاشته بود که از رم به عنوان یک کشور یاد یا ادعا کرد که اگر تحریم‌های تسلیحاتی ایران برداشته شوند، ایران به تهدیدی برای روسیه و چین هم تبدیل خواهد شد. نشریه امریکایی «فارن پالیسی» در مطلبی کوتاه در این باره نوشت: در حالی که روز به روز به انتخابات ریاست‌جمهوری در ایالات متحده نزدیک‌تر می‌شویم به نظر می‌رسد که ترس قدرت‌های جهانی از ایستادن در برابر ترامپ کاهش پیدا کرده است. قرار بود که مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده در نشست مجازی شورای امنیت نفوذ ایالات متحده را به تصویر کشیده و از اعضای دائم و غیردائم بخواهد که با تمدید تحریم تسلیحاتی ایران موافقت کنند.
با این همه آنچه عاید او شد، پاسخ سرد دوستان و دشمنان ایالات متحده در شورای امنیت بود. دوستان و دشمنانی که همگی خروج امریکا از برجام را به باد انتقاد گرفتند. در روزی که اتحادیه اروپا نام ایالات متحده را از لیست کشورهایی که شهروندان آن می‌توانند به سهولت به ۲۷ کشور اروپایی سفر کنند، حذف کرد، استقبال سرد اروپایی‌ها از اظهارات مایک پمپئو در جلسه شورای امنیت هم نمای دیگری از انزوای ایالات متحده امریکا را به تصویر کشید. جلسه شورای امنیت در روزهایی برگزار شد که انتشار داده‌های سیستم‌های اطلاعاتی ایالات متحده نشان می‌دهد که ترامپ از مدت‌ها قبل درباره همکاری روسیه با طالبان برای هدف قرار دادن سربازان امریکایی در افغانستان اطلاعاتی داشته اما واکنش مناسب نشان نداده است.
در بخش‌هایی از این نشست نماینده آلمان، واشنگتن را متهم به نقض قوانین بین‌المللی با خروج از برجام کرد و همزمان در مخالفت با تلاش امریکا برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران کنار چین ایستاد و اعلام کرد که برلین در این مساله با پکن هم عقیده است. نماینده روسیه در سازمان ملل هم در اظهاراتش تحریم‌های امریکا علیه ایران را به قتل جورج فلوید تشبیه کرده و گفت که حاکمیت امریکا عادت دارد، زانوهای خود را بر گلوی دیگران بگذارند. موضع اروپایی‌ها نشان داد که آنها همچنان مایل به حفظ این توافق هستند در حالی که دولت ترامپ می‌خواهد این توافق را تا پیش از انتخابات ایالات متحده در چهارمین روز ماه نوامبر مرده ببیند.
در بحث تلاش ایالات متحده برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران، نقطه مشترک میان ۵ کشور اروپایی عضو شورای امنیت و ایالات متحده این است که اروپایی‌ها هم نگران تجارت تسلیحاتی ایران پس از اکتبر سال جاری هستند اما می‌گویند که تحریم‌های تسلیحاتی آنها علیه ایران تا سال ۲۰۲۳ است لذا هنوز برای اقدام فرصت دارند. اروپایی‌ها نگران هستند که اگر در مسیر تمدید تحریم تسلیحاتی ایران گام بردارند، تهران واکنش تندی از خود نشان داده و با خروج از برجام از مسیر شفاف‌سازی در برجام خارج و به توسعه برنامه هسته‌ای خود روی آورد. نیویورک تایمز نیز در گزارشی تحلیلی به شکست تیم ترامپ در نشست روز گذشته شورای امنیت اشاره کرد و نوشت: به نظر می‌رسد که حالا می‌توان قاطعانه ادعا کرد که قطعنامه مدنظر ایالات متحده برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران شکست می‌خورد و حتی به دلیل اطمینان واشنگتن از عدم رای آوردن آن در صحن شورا به رای هم گذاشته نمی‌شود. در حالی که تیم ترامپ ادعا می‌کند اگر این قطعنامه به تصویب نرسد از حق ادعایی خود مبنی بر حضور در قطعنامه ۲۲۳۱ برای بازگرداندن تحریم‌ها استفاده می‌کند در جلسه روز گذشته شورای امنیت، اروپایی‌ها مخالفت خود را با این تعبیر امریکا از حضور در قطعنامه در حالی که به هیچ یک از تعهداتش عمل نکرده را اعلام کردند. کشورهای اروپایی می‌گویند به دنبال راهی برای محدود کردن تجارت تجهیزات نظامی ایران هستند اما این راه نباید به نقض برجام منتهی شده یا از صحن شورای امنیت بگذرد.
مقاومت در برابر درخواست وزیر خارجه ایالات متحده در صحن شورای امنیت نه فقط از سوی چین و روسیه بلکه از سوی متحدان اروپایی امریکا هم صورت گرفت و این نشان‌دهنده انزوای رو به فزونی امریکا در صحنه بین‌المللی است. نیویورک تایمز در ادامه این گزارش می‌نویسد: نشست مجازی شورای امنیت که روز گذشته برگزار شد، نخستین نشست از سال ۲۰۱۷ تاکنون است که در آن وزرای خارجه ایران و ایالات متحده هر دو سخنرانی داشتند هر چند که هنگام سخنرانی مایک پمپئو، مجید تخت‌روانچی به عنوان نماینده ایران در نشست مجازی حضور داشت و هنگام سخنرانی ظریف هم همتای امریکایی او غیبت را بر حضور ترجیح داد. هنری رم از کارشناسان ارشد گروه اوراسیا درباره نشست مجازی شورای امنیت به نیویورک تایمز می‌گوید: این نشست برای چندمین بار تنهایی و انزوای واشنگتن در بحث توافق هسته‌ای با ایران را به تصویر کشید. واشنگتن از ۳ سال پیش تلاش می‌کند سایر اعضای برجام را هم به خروج از این توافق وادار کند اما نمی‌تواند.
واشنگتن پست در این باره نوشت: در حالی که مایک پمپئو خود را آماده کرده بود تا صحن شورای امنیت به محلی برای جلب نظرات مثبت پیرامون تمدید تحریم تسلیحاتی ایران تبدیل شود همه چیز خلاف میل او پیش رفت و شورای امنیت به صحنه‌ای برای دفاع از برجام و انتقاد از سیاست فشار حداکثری امریکا علیه ایران تبدیل شد. تقریبا تمامی نمایندگان کشورهای عضو شورای امنیت که در این نشست مجازی شرکت داشتند، مخالفت خود را با خروج ایالات متحده از برجام اعلام کردند و همزمان هم از ایران و هم از امریکا خواستند که به تعهدات خود در توافق هسته‌ای عمل کنند. نکته قابل توجه این بود که محمدجواد ظریف سخنان خود را هم با اشاره به اظهارات محمد مصدق، نخست‌وزیر ایرانی که در نتیجه کودتای مورد حمایت امریکا در سال ۱۹۵۳ برکنار شد، آغاز کرد و هم با نقل قولی از مصدق به پایان رساند اما مایک پمپئو نبود که این اظهارات را بشنود. گاردین در این باره نوشت: ۳ کشور اروپایی حاضر در برجام در شرایط سختی قرار گرفتند. بریتانیا، فرانسه و آلمان می‌دانند که تمدید تحریم تسلیحاتی ایران پس از اکتبر ۲۰۲۰ نقض برجام است اما همزمان نگران تجارت تسلیحاتی ایران هم هستند. البته فرانسه و آلمان که نگران پایان تحریم تسلیحاتی ایران هستند به دنبال فرمولی هستند تا شاید بتوانند در سایه توسل به آن فرمول و خرید زمان، مساله را تا اعلام نتیجه انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده ادامه بدهند. امیدواری این دو کشور به پیروزی جو بایدن در انتخابات است.
واکنش ظریف به دسیسه آمریکایی شورای امنیت با نام بردن از سردار سلیمانی و مصدق
- تهدید جدید هوک پس از ناامیدی پمپئو از شورای امنیت
«برایان هوک» نماینده ویژه امریکا در امور ایران گفت که گزینه نظامی علیه برنامه هسته‌ای ایران هنوز روی میز است. هوک که با شبکه ۱۳ رژیم صهیونیستی مصاحبه می‌کرد، گفت:«دولت ترامپ در حال تلاش برای تمدید تحریم تسلیحاتی ایران بوده و روسیه و چین در صورتی که خواستار ثبات در خاورمیانه هستند باید همراهی کنند.» نماینده ویژه امریکا در امور ایران گفت که امریکا ترجیح می‌دهد به جای استفاده از مکانیسم بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران به تمدید تحریم تسلیحاتی ایران برسد.
- امارات و اجرای دستور ایالات متحده
امارات متحده عربی در نامه‌ای به شورای امنیت سازمان ملل درباره «نقض برجام از سوی ایران» ابراز نگرانی کرده است. به گزارش رسانه‌های سعودی مانند الشرق‌الاوسط و الحدث، امارات متحده عربی در نامه به شورای امنیت سازمان ملل درباره آنچه «نقض توافق هسته‌ای(برجام) از سوی ایران» خوانده شده «ابراز نگرانی» کرد. در حالی که امارات متحده عربی برای عضویت در شورای امنیت سازمان ملل به عنوان عضو غیر دائم این شورا بین سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ تحرکات خودش را تشدید کرده است این کشور حاشیه جنوبی خلیج فارس نامه‌ای با موضوع برجام و ایران به شورای امنیت ارسال کرد. طبق گزارش رسانه‌ها، امارات متحده عربی در این نامه نگرانی خودش را درباره نقض برجام از سوی ایران ابراز کرد. ابراز نگرانی امارات متحده عربی در شرایطی مطرح شده که این کشور طی سال‌های اخیر همنوا با مواضع غیرقانونی امریکا و عربستان سعودی درباره برجام از خروج واشنگتن از این توافق حمایت کرده است. پیش از این نماینده عربستان سعودی در سازمان ملل اعلام کرده بود که ریاض خواستار تمدید تحریم تسلیحاتی ایران است و در این باره با روسیه و چین در ارتباط است.
اتهامات نماینده عربستان در سازمان ملل به ایران | واکنش سخنگوی وزارت امور خارجه
نظر شما